دو نوع تورم وجود دارد: تورم ناشی از فشار هزینه و تورم ناشی از فشار تقاضا. تورم ناشی از فشار تقاضا زمانی رخ میدهد که قیمت ها به دلیل افزایش تقاضا، افزایش می یابد. تورم هزینه زمانی است که تولید کالا گرانتر انجام می شود. این دو چه فرقی دارد؟
"نخریم تا ارزان شود" این نسخه ای است این روزها کاربران شبکه های مجازی برای هم می پیچند.این کمپین ها البته اتفاق تازه ای نیست و هربار با افزایش قیمت کالاها این مدل کمپین ها هم به راه می افتند.اما سوال اینجاست که آیا واقعا این کمپین ها جواب میدهند ؟ جواب خیر است.چرا؟ علم اقتصاد جواب آن را داده است.
تورم به معنای افزایش مداوم سطح عمومی قیمت هاست.دو نوع تورم وجود دارد:تورم ناشی از فشار هزینه و تورم ناشی از فشار تقاضا.
تورم ناشی از فشار تقاضا زمانی رخ میدهد که قیمت ها به دلیل افزایش تقاضا، افزایش می یابد.مثلا کارخانه ای را فرض کنید که یک تلفن همراه جدید را تولید می کند و این گوشی به شدت محبوب می شود. تقاضا برای این تلفن همراه افزایش می یابد ولی از آنجایی که تنها یک کارخانه تولید چنین کالایی وجود دارد که در حال استفاده از تمام ظرفیت خود است، قیمت تلفن همراه با افزایش تقاضا افزایش می یابد در این حالت کاهش تقاضا می تواند مانع از افزایش قیمت شود.
اما در تورم ناشی از هزینه که قیمت ها به دنبال افزایش هزینه بنگاه،بالا می روند ،خرید و نخریدن اثری بر قیمت ها نخواهد داشت.یک مثال ساده دیگر. اگر قیمت آرد بالا رود هزینه تولید نان افزایش می یابد در این حالت کاهش یا افزایش تقاضا اثری در قیمت نان ندارد. زیرا نانوا مجبور است به دلیل افزایش قیمت آرد، قیمت نان را بالا ببرد.
به بیانی دیگر، تورم ناشی از فشار هزینه زمانی رخ میدهد که هزینه بنگاه ها به دلیل افزایش قیمت عوامل تولید به ویژه مواد اولیه افزایش یابد. جنس حذف ارز 4200 از همین نوع است.
وقتی هزینه های تولید افزایش می یابد، بنگاه سعی کند با افزایش قیمت محصولات، هزینه های اضافی را به مصرف کنندگان منتقل کند. . اگر شرکت قیمت ها را افزایش ندهد، در حالی که هزینه های تولید افزایش می یابد، سود شرکت کاهش می یابد یا حتی ممکن است دچار زیان شوند.
وقتی مصرف کننده تصمیم میگیرد که این کالاها را نخرد در کوتاه مدت شاید نتیجه بگیرد اما در نهایت باعث ورشکست شدن بنگاه میشود که همین موضوع،باعث نایاب شدن کالا خواهد شد که خوداحتکار و افزایش قیمت بعدی را به دنبال دارد.
بنابراین اگر تورم منشا هزینه داشته باشد یا از طرف عرضه(تولید) رخ دهد خریدن یا نخریدن اثری در ارزانی قیمت ندارد.