پس از در گذشت مرحوم رستم قاسمی محور برخی تمجیدها از وزیر فقید راه و شهرسازی این بود که ایشان تا آخرین لحظات عمر خود نیز با جدیت در پی انجام وظایف محوله بود و از هیچ تلاشی در این زمینه فروگذار نمی کرد.
چنین رفتاری یقینا از مسوولیت شناسی آن مرحوم حکایت می کند و به لحاظ فردی نیز شایسته تحسین و تکریم است. اما این ماجرا را اگر زاویه دیگری غیر از زاویه نگاه کسانی که قبول مسوولیت کرده اند بنگریم ( که آن هم به مسوولیت شناسی و اخلاق مسوولیت باز می گردد) باید گفت در موقعیت های مشابه موقعیت مرحوم قاسمی اصرار در استفاده از کسانی که علیرغم داشتن انگیزه و تجربه فاقد توانایی جسمانی لازم برای امور بزرگ اجرایی هستند نه تنها تحسین برانگیز نیست بلکه قابل دفاع عقلانی و منطقی نیز نیست.
مرحوم قاسمی به دلیل تجربه بالای اجرایی در سطوح کلان در صورت سلامت جسمانی مطمئنا در شمار نامزدهای همیشگی در فهرست کابینه یک دولت اصول گرا می بود اما به دلیل بیماری سال های اخیر دلیلی وجود نداشت که ایشان در بالاترین سطح اجرایی یک وزارتخانه انجام وظیفه کند. می شد از حضور ایشان در جایگاه مشاوره استفاده کرد و بار مسوولیت سنگین وزارتخانه ای مانند راه و شهرسازی را به خصوص در دوره ای که تعهدات سنگین کم سابقه ای نیز دارد از روی دوش ایشان برداشت و بر گردن دیگری انداخت.
اصرار بر استفاده از ایشان یا دیگرانی با موقعیت ها و شرایط مشابه برای افکار عمومی دو معنا بیشتر ندارد:
نخست اینکه احتمالا غیر از ایشان هیچ فرد دیگری توانایی اداره این وزارتخانه را نداشت و دیگر اینکه تعارفات مرسوم در فرهنگ ما ایرانیان که طبیعتا در سیاست و سیاستمداران ما نیز بازتاب می یابد مانع از این بوده که این مسوولیت را به دیگری واگذار کنند.
هیچکدام از دو برداشت یاد شده چندان با واقعیت و عقلانیت سازگار نیست. نه مدیریت اجرایی با تجربه و توانمند برای اداره وزارتخانه های کشور نایابند و نه مصلحت های کلان اجتماعی و سیاسی جایی برای در نظر گرفتن ملاحظات دیگر را باقی می گذارد.
نباید فراموش کرد که مسوولیت در فرهنگ سیاسی مورد ادعای ما بیش از آنکه پاداش و فرصت باشد امانت است و این امانت را باید به بهترین شکل محافظت و منتقل کرد./الف