بنه یا ' گَوَن ' درختی منحصر بفرد و با خواص فراوان از گونه های درختی مناطق مرکزی سیستان و بلوچستان به ویژه شهرستان خاش معمولا در این فصل از سال منبع درآمد برای رونق اقتصاد برخی خانواده های روستایی و عشایری است. مردم
زحمت کش و تلاشگر روستایی و عشایری شهرستان خاش در هنگام رویش بنه به
کوهستان های اطراف رفته و پس از جمع آوری محصول از درختان کوهی، آنها را در
بسته بندی های کوچک و بزرگ و یا فله ای به فروش می رسانند.
خانواده های روستایی و عشایری از بزرگ و کوچک و زن و مرد به صورت دسته جمعی در این فصل از سال برای جمع کردن بنه به مناطق مختلف کوهستانی می روند و ضمن گشت و گذار طبیعی به کار اقتصادی نیز می پردازند.
پس از جمع کردن محصول بنه آنها را در بسته های کوچک و بزرگ تعبیه و در کنار جاده های اصلی و فرعی به پهن کردن بساط فروش محصول بنه اقدام می کنند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خاش گفت: این منطقه سرشار از گونه های متعدد و منحصر بفرد گیاهی با مصارف خوراکی و دارویی است که هر کدام از آنها نیاز به معرفی دارند.
امان الله طوقی افزود: درخت بنه و به زبان بلوچی 'گون' یکی از همین گونه های گیاهی منحصر بفرد است که در مناطق حاشیه تفتان، بیرک و نیز در منطقه سیاه بند از توابع بخش مرکزی خاش می روید.
وی اظهار داشت: درخت بنه 'پسته وحشی' یا به اصطلاح مردم محلی بلوچستان ' گون' دارای میوه سبز رنگ، سرشار از چربی، عطر و طعم لذیذی است و در میان مردم این منطقه از ارزش بالایی برخوردار است.
طوقی بیان کرد: پسته وحشی که به نام های متعدد محلی از جمله «خنجک، گون و بنه» با نام علمی Pistacia Atlantica، درختی با ارتفاع 2 تا هفت متر است و معمولاً در کوه ها می روید و در پاییز به رنگ نارنجی خوش رنگی در می آید.
این مسئول ادامه داد: اصطلاح «قطار خنجک» نام منطقه ای در مسیر خاش به زاهدان است که از همین گیاه گرفته شده زیرا در سالهای دور فردی دامدار با شناخت از ظرفیتهای این محصول و کمک به حفظ گونه منحصربفرد بنه با استفاده از دامهای خود توانسته در نقاط مختلف منطقه بذرهای آن را انتشار دهد که در ایام تر سالی این گیاه بصورت خودرو منطقه رشد می کند.
مدیر جهاد کشاورزی خاش تصریح کرد: بنه دارای برگ های تک شانه ای و پنج تا هفت برگچه ی گل آذین است که در زیر گونه های مختلف دارای شکل های گوناگون می باشد.
وجود گونه های مقاوم در برابر شرایط نامساعد طبیعی، موهبتی الهی است.
بنه، درختی چند منظوره است که از چوب آن برای سوخت، تولید ذغال و ذوب فلزات، از بذر آن در غذاهای محلی و از قسمت های مختلف آن جهت مصارف دارویی استفاده می شود.
درختان بنه دارای دو ارزش غذایی و دارویی هستند و از محصول آن علاوه بر استفاده خام به عنوان انواع مختلف غذا طبخ و استفاده می شود.
در مناطقی از ایران و از جمله بلوچستان و منطقه خاش مغز میوه بنه رسیده را پس از آسیاب یا له کردن در آب جوش ریخته و غذایی به نام آب بنه تهیه می‌کنند.
بنه از حبوبات بسیار گرم محسوب می‌شود و به خاطر روغنی بودن، این دانه چربی و البته انرژی بسیاری دارد.
در این منطقه میوه درخت بنه را کوبیده و با آن حلوا درست می کنند و معتقدند که بهترین مقوی اعصاب و غیره است.
طبع تازه آن گرم و خشک بوده و خشک شده آن خیلی گرم و خشک است.
همچنین خوردن میوه بنه برای تقویت نیروی جنسی بسیار مفید و تاثیر گذار است.
بنه دارای خواص دارویی فراوان از جمله زهکش کلیه و ریزکننده سنگ کلیه است، خلط های سینه و ریه را تمیز می کند و خارج کننده ی کرم معده هم به شمار می آید.
شیره درخت بنه در طب سنتی ایران دارای خواصی به مراتب بیشتر از میوه آن بوده و مردم منطقه شیره آن را گونجک می نامند.
در منطقه خاش از جوشانده آن به همراه نبات برای درمان های عفونی استفاده می کنند.
دود کردن شیره این درخت نیز در بهبودی سریع زخم های عمیق کاربرد دارد.
این دارو مقوی معده بوده و به هضم غذا کمک میکند، محرک اشتها است و با محلول الکلی آن در صنعت نوعی ورنی فسادناپذیر ساخته می شود.
مردم منطقه به خواص درمانی این درخت اعتقاد داشته و به همین دلیل است که از شیره درخت بنه برای درمان زخم های چرکین و عفونی و نیز برای تسکین درد های مفصلی و روماتیسمی استفاده می کنند.
روغن بنه سبب باز کردن گرفتگی صدا و ضد پلاک‌های عروقی می شود و برای درمان کمر درد، یرقان، درد زانو و فلج موثر است.
برگ بنه خاصیت ضد‌سرطانی و آنتی‌اکسیدانی قوی دارد.
میوه ی بنه دارای ویتامین های « آ و اقسام ب و د » است و به همین جهت مقوی اعصاب بوده و ترک لب را معالجه و از شب کوری جلوگیری می کند.
به گفته کارشناسان اندام های مختلف درخت بنه مصارف دارویی و صنعتی گسترده ای دارد.
بهره برداری از درختان بنه با هدف تولید شیره 'گونجک' و استفاده از آن در امور دارویی و صنعتی موضوعی است که اقتصاد بخشی از ساکنان منطقه را شکل می دهد.
شناخت دقیق رویشگاه های طبیعی گیاهان خوراکی و دارویی ضمن ترویج توانمندیها و ظرفیت های منطقه، امکان توسعه و بهره برداری صحیح را به خوبی فراهم می سازد.
این در حالی است که قابلیت ها و محدودیت های هر منطقه برای توسعه و بهره برداری اقتصادی نیازمند بررسی بیشتر و دقیق تر است.
شهرستان مرزی خاش 190 هزار نفر جمعیت و 124 کیلومتر مرز مشترک با پاکستان دارد و مرکز این شهرستان در 185 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان و در شاهراه محور توسعه شرق کشور واقع شده است.
7310 / 6081
خانواده های روستایی و عشایری از بزرگ و کوچک و زن و مرد به صورت دسته جمعی در این فصل از سال برای جمع کردن بنه به مناطق مختلف کوهستانی می روند و ضمن گشت و گذار طبیعی به کار اقتصادی نیز می پردازند.
پس از جمع کردن محصول بنه آنها را در بسته های کوچک و بزرگ تعبیه و در کنار جاده های اصلی و فرعی به پهن کردن بساط فروش محصول بنه اقدام می کنند.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خاش گفت: این منطقه سرشار از گونه های متعدد و منحصر بفرد گیاهی با مصارف خوراکی و دارویی است که هر کدام از آنها نیاز به معرفی دارند.
امان الله طوقی افزود: درخت بنه و به زبان بلوچی 'گون' یکی از همین گونه های گیاهی منحصر بفرد است که در مناطق حاشیه تفتان، بیرک و نیز در منطقه سیاه بند از توابع بخش مرکزی خاش می روید.
وی اظهار داشت: درخت بنه 'پسته وحشی' یا به اصطلاح مردم محلی بلوچستان ' گون' دارای میوه سبز رنگ، سرشار از چربی، عطر و طعم لذیذی است و در میان مردم این منطقه از ارزش بالایی برخوردار است.
طوقی بیان کرد: پسته وحشی که به نام های متعدد محلی از جمله «خنجک، گون و بنه» با نام علمی Pistacia Atlantica، درختی با ارتفاع 2 تا هفت متر است و معمولاً در کوه ها می روید و در پاییز به رنگ نارنجی خوش رنگی در می آید.
این مسئول ادامه داد: اصطلاح «قطار خنجک» نام منطقه ای در مسیر خاش به زاهدان است که از همین گیاه گرفته شده زیرا در سالهای دور فردی دامدار با شناخت از ظرفیتهای این محصول و کمک به حفظ گونه منحصربفرد بنه با استفاده از دامهای خود توانسته در نقاط مختلف منطقه بذرهای آن را انتشار دهد که در ایام تر سالی این گیاه بصورت خودرو منطقه رشد می کند.
مدیر جهاد کشاورزی خاش تصریح کرد: بنه دارای برگ های تک شانه ای و پنج تا هفت برگچه ی گل آذین است که در زیر گونه های مختلف دارای شکل های گوناگون می باشد.
وجود گونه های مقاوم در برابر شرایط نامساعد طبیعی، موهبتی الهی است.
بنه، درختی چند منظوره است که از چوب آن برای سوخت، تولید ذغال و ذوب فلزات، از بذر آن در غذاهای محلی و از قسمت های مختلف آن جهت مصارف دارویی استفاده می شود.
درختان بنه دارای دو ارزش غذایی و دارویی هستند و از محصول آن علاوه بر استفاده خام به عنوان انواع مختلف غذا طبخ و استفاده می شود.
در مناطقی از ایران و از جمله بلوچستان و منطقه خاش مغز میوه بنه رسیده را پس از آسیاب یا له کردن در آب جوش ریخته و غذایی به نام آب بنه تهیه می‌کنند.
بنه از حبوبات بسیار گرم محسوب می‌شود و به خاطر روغنی بودن، این دانه چربی و البته انرژی بسیاری دارد.
در این منطقه میوه درخت بنه را کوبیده و با آن حلوا درست می کنند و معتقدند که بهترین مقوی اعصاب و غیره است.
طبع تازه آن گرم و خشک بوده و خشک شده آن خیلی گرم و خشک است.
همچنین خوردن میوه بنه برای تقویت نیروی جنسی بسیار مفید و تاثیر گذار است.
بنه دارای خواص دارویی فراوان از جمله زهکش کلیه و ریزکننده سنگ کلیه است، خلط های سینه و ریه را تمیز می کند و خارج کننده ی کرم معده هم به شمار می آید.
شیره درخت بنه در طب سنتی ایران دارای خواصی به مراتب بیشتر از میوه آن بوده و مردم منطقه شیره آن را گونجک می نامند.
در منطقه خاش از جوشانده آن به همراه نبات برای درمان های عفونی استفاده می کنند.
دود کردن شیره این درخت نیز در بهبودی سریع زخم های عمیق کاربرد دارد.
این دارو مقوی معده بوده و به هضم غذا کمک میکند، محرک اشتها است و با محلول الکلی آن در صنعت نوعی ورنی فسادناپذیر ساخته می شود.
مردم منطقه به خواص درمانی این درخت اعتقاد داشته و به همین دلیل است که از شیره درخت بنه برای درمان زخم های چرکین و عفونی و نیز برای تسکین درد های مفصلی و روماتیسمی استفاده می کنند.
روغن بنه سبب باز کردن گرفتگی صدا و ضد پلاک‌های عروقی می شود و برای درمان کمر درد، یرقان، درد زانو و فلج موثر است.
برگ بنه خاصیت ضد‌سرطانی و آنتی‌اکسیدانی قوی دارد.
میوه ی بنه دارای ویتامین های « آ و اقسام ب و د » است و به همین جهت مقوی اعصاب بوده و ترک لب را معالجه و از شب کوری جلوگیری می کند.
به گفته کارشناسان اندام های مختلف درخت بنه مصارف دارویی و صنعتی گسترده ای دارد.
بهره برداری از درختان بنه با هدف تولید شیره 'گونجک' و استفاده از آن در امور دارویی و صنعتی موضوعی است که اقتصاد بخشی از ساکنان منطقه را شکل می دهد.
شناخت دقیق رویشگاه های طبیعی گیاهان خوراکی و دارویی ضمن ترویج توانمندیها و ظرفیت های منطقه، امکان توسعه و بهره برداری صحیح را به خوبی فراهم می سازد.
این در حالی است که قابلیت ها و محدودیت های هر منطقه برای توسعه و بهره برداری اقتصادی نیازمند بررسی بیشتر و دقیق تر است.
شهرستان مرزی خاش 190 هزار نفر جمعیت و 124 کیلومتر مرز مشترک با پاکستان دارد و مرکز این شهرستان در 185 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان و در شاهراه محور توسعه شرق کشور واقع شده است.
7310 / 6081
منبع: ايرنا