آئین
«جُل بندی» سنتی است که در آن، پارچه ای دست دوخت و سوزن دوزی بلوچی و
آیینه کاری بر روی دوسوی دیوار نصب و فضایی حائل را در یک اتاق به وجود می
آورند و عروس در آن مکان تا روز مراسم عروسی و دیدار داماد بسط می نشیند و
کسی به جز نزدیکان خاص و محرمان او را نمی بیند.
به گزارش تفتان ما، مردم ایران در چهارگوشه این کشور باستانی و بسیار زیبا علاوه بر مراسمات مشترک ملی، آیین های محلی خود را نیز دارند و تنوع و تفاوت جشن ها، سوگ ها، رسم ها وغیره و لباس های محلی رنگارنگی شگفت انگیز و بسیار زیبا و قشنگ به زندگی مردمان این دیار پهناور بخشیده است.
سنت حسنه ازدواج زیباترین مراسمی است که سفارشهای بسیاری در دین مبین اسلام به آن شده است زیرا ازدواج بنیان و اساس خانواده را تشکیل می دهد و این مسئله مهم و حیاتی علاوه بر برآورده کردن تمایلات و نیازهای آدمی سبب افزایش نسل و آرامش روح و روان انسان و عفت و پاکدامنی و از نشانه های رحمت و بزرگی خداوند محسوب می شود.
اما جشن های عروسی و ازدواج یکی از وجوه زندگی مردمان ایران اسلامی است که در هر منطقه و در هرگوشه ایران آداب خاص خود را دارد مثلا مراسمات عروسی در گیلان، مازندران، لرستان با عروسی های سیستان و بلوچستان، آذربایجان، کردستان و سواحل خلیج فارس فرق می کند و هرکدام زیبایی خاص خود را دارد و خصوصاً در روستاها سنت های کهن هنوز پابرجا و ماندگار است.
مراسم عروسی در بین قوم بلوچ تقریباً مانند سالهای دور و سنت خود را حفظ کرده است ولی این مراسم که 8 مرحله دارد ولی گاهاً در برخی از مناطق به دلیل مخارج سنگین و وضعیت اقتصادی به 3 شبانه روز محدود شده ولی این قوم هنوز به سنت های دیرینه خود پایبند هستند و در جریان آن مردم لباس های زیبایی بلوچی خود را می پوشند و تمام مراسم را غرق شادی می کنند و هرکس به سهم خود در برپایی هرچه گرم تر جشن می کوشد.
خبرنگار تفتان ما اینبار با حضور در مراسم عروسی بلوچی در شهرستان خاش گزارشی را تهیه و روایت کرده است.
*زمان عروسی در بلوچستان
معمولاً اکثر مراسمات عروسی قوم بلوچ در بهار برگزار می شود و تا زمان رسیدن خرما بعنوان محصول مهم این مناطق تا شهریور ماه ادامه دارد.
* بجار
بجار به معنای کمک به جوانی است که می خواهد ازدواج کند و این سنت بجار هم برای اغنیا و هم برای فقرا استفاده می شود و فامیل در این رسم تعاون و مشارکت دارند و در عوض نیز جوان مکلف و موظف است در بجار سایر جوانانی که در آینده خواهان ازدواج هستند مشارکت و دین خود را نسبت به پدرآن جوان ادا کند و مبلغی را بعنوان کمک به خانواده آن جوان پرداخت کند و این رسم اجبار نیست و هرکسی براساس توان مالی خود به جوانان ر شرف ازدواج کمک میکند تا بتواند مراسم عروسی خود را برگزار کند.
* روایت یک گندونن هبرجنی(خواستگاری) در خاش
شب قرار بود حاجی کمال برای خواستگاری پسرش شی مرید به خانه یکی از اقوام برود و خبرنگار ما هم همراه حاجی کمال به خانه عروس که هانیه نام داشت و درسش را تازه تمام کرده بود رفت و معمولا در بین قوم بلوچ و به شکل سنتی پسرها بر اساس توصیه خانواده ازدواج میکنند و گاهاً پسر برای طرح این مسئله باید به سراغ کدخدای محل سکونت خانواده دختر برود و یا ریش سفید یا بزرگ محل و فامیل به نوعی واسطه می شود و با خانواده دختر قرار گندونن هبرجنی( خواستگاری یا بله برون) را بگذارد.
پس از موافقت خانواده دختر به خانواده پسر اجازه دادند به خانه بیاییند و حاجی کمال پدر داماد پس از مقدمه وارد بحث اصلی گندونن هبرجنی( خواستگاری یا بله برون) شد و بعد از حرفهای خواستگاری و موافقت خانواده ها، مراسم حلقه کنان(نشانه گذاری بر عروس) برگزار و برای بربندمال(مهریه) یک انگشتر، یک زنجیر و پلاک و ده نفر شتر و مبلغ 500 هزار تومان وجه نقد تعیین کردند.
قرار بر این شد بعد از یک ماه مراسم عروسی را برپا کنند. در این مدت خانواده ها لباس های را برای خودشان آماده کردند و ذوق و شوق خاصی داشتند و بالاخره انتظار به پایان رسید.
* مراسم جُل بندی
روز دوشنبه که نزد قوم بلوچ روز بسیار خوبی است مراسم جُل بندی (عروس برای رفتن به مراسم عروسی بسط می نشیند و نباید کسی او را در این مدت ببیند) برگزار شد و جل در میان بلوچ ها پارچه ای دست دوخت است و با سوزن دوزی بلوچی و آینه کاری تزیین می شود و بر روی دوسوی دیوار نصب میشود و فضایی حائل را در یک اتاق به وجود می آورند و عروس را کسی به جز نزدیکان خاص و محرمان نمی بیند.
همان شب زن های فامیل خانواده ها را به خانه دعوت کردند برای گود پرس کنی (صبح دوشنبه چند تا زن را تعیین کردند تا به خانه ها بروند و زنهای دیگر را دعوت کنند و اگر کسی در خانه نبود دو چوب را بر درب خانه آویزان می کنند)
ساعت 4عصر روز بعد خانواده شی مرید آمدند و جل ( لباس عروسی) عروس را بستند و یک روبان سفیدی هم به صورتش بستند تا کسی او را نبیند.
* حِنا دوزکی و حِنا راستکی
شب روز بعد شب حِنا دوزکی(حنابندان غیررسمی) بود که عروس و داماد را حِنا کردند و روی سرشان پول میریختند و در این مراسم هزینه عروسی از سوی اقوام و فامیل پشتیبانی مالی می شود و در دفتری ثبت می شود تا داماد در آینده در مراسمات شادی دیگران جبران کند و خانواده ها به شادمانی پرداختند و این مراسم تمام شد و فردا شب که حِنا راستگی( حنابندان رسمی) نام داشت مهمانان و دوستان زیادی از مناطق مختلف استان دعوت کرده بودند و همه آمدند و مراسم شلوغ شده بود و هرکس می آمد به مادر عروس 'حنایی' می داد و میرفت و شب تا صبح خانواده ها به شادمانی و خوشحالی پرداختند و ساز و دهل زدند و پاکوبی کردند و آشپزها نیز ولیمه عروسی را آماده میکردند.
* مشاطه(آرایش) عروس و داماد
اما در روز عروسی طبق رسم قوم بلوچ و با توجه به اهمیت آب در زندگی و نقش مهمی که در حیات انسان دارد؛ داماد را برای سرآپی( سرآب یا حمام) به رودخانه و عروس را هم به آرایشگاه بردند تا هم عروس و هم داماد را مشاطه( آرایش) کنند.
* شب یکجایی(یکخانه شدن عروس و داماد)
لباس قرمز رنگی بر تن عروس کردند و حجله آن را نیز آماده کردند و عروس را بر صندلی نشاندند و داماد را سوار بر شتر آوردند به طرف عروس و جشن و پاکوبی تا صبح ادامه داشت و این شب نیز به پایان رسید و (شب یکجایی) که در آن داماد و عروس یکخانه می شوند و زندگی مشترک از این نقطه آغاز می شود.
* مراسم مبارکیان صبا (پاتختی)
صبح روز بعد روز مبارکیان صبا (پاتختی) بود و همه فامیل برای تبریک به عروس و داماد با خودشان هدیه ای همراه داشتند و اهداء می کردند و در این روز هم تا ساعاتی خانواده ها به شادمانی پرداختند و مراسم عروسی به اتمام رسید.
منبع:تفتان‌ما
به گزارش تفتان ما، مردم ایران در چهارگوشه این کشور باستانی و بسیار زیبا علاوه بر مراسمات مشترک ملی، آیین های محلی خود را نیز دارند و تنوع و تفاوت جشن ها، سوگ ها، رسم ها وغیره و لباس های محلی رنگارنگی شگفت انگیز و بسیار زیبا و قشنگ به زندگی مردمان این دیار پهناور بخشیده است.
سنت حسنه ازدواج زیباترین مراسمی است که سفارشهای بسیاری در دین مبین اسلام به آن شده است زیرا ازدواج بنیان و اساس خانواده را تشکیل می دهد و این مسئله مهم و حیاتی علاوه بر برآورده کردن تمایلات و نیازهای آدمی سبب افزایش نسل و آرامش روح و روان انسان و عفت و پاکدامنی و از نشانه های رحمت و بزرگی خداوند محسوب می شود.
اما جشن های عروسی و ازدواج یکی از وجوه زندگی مردمان ایران اسلامی است که در هر منطقه و در هرگوشه ایران آداب خاص خود را دارد مثلا مراسمات عروسی در گیلان، مازندران، لرستان با عروسی های سیستان و بلوچستان، آذربایجان، کردستان و سواحل خلیج فارس فرق می کند و هرکدام زیبایی خاص خود را دارد و خصوصاً در روستاها سنت های کهن هنوز پابرجا و ماندگار است.
مراسم عروسی در بین قوم بلوچ تقریباً مانند سالهای دور و سنت خود را حفظ کرده است ولی این مراسم که 8 مرحله دارد ولی گاهاً در برخی از مناطق به دلیل مخارج سنگین و وضعیت اقتصادی به 3 شبانه روز محدود شده ولی این قوم هنوز به سنت های دیرینه خود پایبند هستند و در جریان آن مردم لباس های زیبایی بلوچی خود را می پوشند و تمام مراسم را غرق شادی می کنند و هرکس به سهم خود در برپایی هرچه گرم تر جشن می کوشد.
خبرنگار تفتان ما اینبار با حضور در مراسم عروسی بلوچی در شهرستان خاش گزارشی را تهیه و روایت کرده است.
*زمان عروسی در بلوچستان
معمولاً اکثر مراسمات عروسی قوم بلوچ در بهار برگزار می شود و تا زمان رسیدن خرما بعنوان محصول مهم این مناطق تا شهریور ماه ادامه دارد.
* بجار
بجار به معنای کمک به جوانی است که می خواهد ازدواج کند و این سنت بجار هم برای اغنیا و هم برای فقرا استفاده می شود و فامیل در این رسم تعاون و مشارکت دارند و در عوض نیز جوان مکلف و موظف است در بجار سایر جوانانی که در آینده خواهان ازدواج هستند مشارکت و دین خود را نسبت به پدرآن جوان ادا کند و مبلغی را بعنوان کمک به خانواده آن جوان پرداخت کند و این رسم اجبار نیست و هرکسی براساس توان مالی خود به جوانان ر شرف ازدواج کمک میکند تا بتواند مراسم عروسی خود را برگزار کند.
* روایت یک گندونن هبرجنی(خواستگاری) در خاش
شب قرار بود حاجی کمال برای خواستگاری پسرش شی مرید به خانه یکی از اقوام برود و خبرنگار ما هم همراه حاجی کمال به خانه عروس که هانیه نام داشت و درسش را تازه تمام کرده بود رفت و معمولا در بین قوم بلوچ و به شکل سنتی پسرها بر اساس توصیه خانواده ازدواج میکنند و گاهاً پسر برای طرح این مسئله باید به سراغ کدخدای محل سکونت خانواده دختر برود و یا ریش سفید یا بزرگ محل و فامیل به نوعی واسطه می شود و با خانواده دختر قرار گندونن هبرجنی( خواستگاری یا بله برون) را بگذارد.
پس از موافقت خانواده دختر به خانواده پسر اجازه دادند به خانه بیاییند و حاجی کمال پدر داماد پس از مقدمه وارد بحث اصلی گندونن هبرجنی( خواستگاری یا بله برون) شد و بعد از حرفهای خواستگاری و موافقت خانواده ها، مراسم حلقه کنان(نشانه گذاری بر عروس) برگزار و برای بربندمال(مهریه) یک انگشتر، یک زنجیر و پلاک و ده نفر شتر و مبلغ 500 هزار تومان وجه نقد تعیین کردند.
قرار بر این شد بعد از یک ماه مراسم عروسی را برپا کنند. در این مدت خانواده ها لباس های را برای خودشان آماده کردند و ذوق و شوق خاصی داشتند و بالاخره انتظار به پایان رسید.
* مراسم جُل بندی
روز دوشنبه که نزد قوم بلوچ روز بسیار خوبی است مراسم جُل بندی (عروس برای رفتن به مراسم عروسی بسط می نشیند و نباید کسی او را در این مدت ببیند) برگزار شد و جل در میان بلوچ ها پارچه ای دست دوخت است و با سوزن دوزی بلوچی و آینه کاری تزیین می شود و بر روی دوسوی دیوار نصب میشود و فضایی حائل را در یک اتاق به وجود می آورند و عروس را کسی به جز نزدیکان خاص و محرمان نمی بیند.
همان شب زن های فامیل خانواده ها را به خانه دعوت کردند برای گود پرس کنی (صبح دوشنبه چند تا زن را تعیین کردند تا به خانه ها بروند و زنهای دیگر را دعوت کنند و اگر کسی در خانه نبود دو چوب را بر درب خانه آویزان می کنند)
ساعت 4عصر روز بعد خانواده شی مرید آمدند و جل ( لباس عروسی) عروس را بستند و یک روبان سفیدی هم به صورتش بستند تا کسی او را نبیند.
* حِنا دوزکی و حِنا راستکی
شب روز بعد شب حِنا دوزکی(حنابندان غیررسمی) بود که عروس و داماد را حِنا کردند و روی سرشان پول میریختند و در این مراسم هزینه عروسی از سوی اقوام و فامیل پشتیبانی مالی می شود و در دفتری ثبت می شود تا داماد در آینده در مراسمات شادی دیگران جبران کند و خانواده ها به شادمانی پرداختند و این مراسم تمام شد و فردا شب که حِنا راستگی( حنابندان رسمی) نام داشت مهمانان و دوستان زیادی از مناطق مختلف استان دعوت کرده بودند و همه آمدند و مراسم شلوغ شده بود و هرکس می آمد به مادر عروس 'حنایی' می داد و میرفت و شب تا صبح خانواده ها به شادمانی و خوشحالی پرداختند و ساز و دهل زدند و پاکوبی کردند و آشپزها نیز ولیمه عروسی را آماده میکردند.
* مشاطه(آرایش) عروس و داماد
اما در روز عروسی طبق رسم قوم بلوچ و با توجه به اهمیت آب در زندگی و نقش مهمی که در حیات انسان دارد؛ داماد را برای سرآپی( سرآب یا حمام) به رودخانه و عروس را هم به آرایشگاه بردند تا هم عروس و هم داماد را مشاطه( آرایش) کنند.
* شب یکجایی(یکخانه شدن عروس و داماد)
لباس قرمز رنگی بر تن عروس کردند و حجله آن را نیز آماده کردند و عروس را بر صندلی نشاندند و داماد را سوار بر شتر آوردند به طرف عروس و جشن و پاکوبی تا صبح ادامه داشت و این شب نیز به پایان رسید و (شب یکجایی) که در آن داماد و عروس یکخانه می شوند و زندگی مشترک از این نقطه آغاز می شود.
* مراسم مبارکیان صبا (پاتختی)
صبح روز بعد روز مبارکیان صبا (پاتختی) بود و همه فامیل برای تبریک به عروس و داماد با خودشان هدیه ای همراه داشتند و اهداء می کردند و در این روز هم تا ساعاتی خانواده ها به شادمانی پرداختند و مراسم عروسی به اتمام رسید.