صنعت گردشگری امروز به عنوان یکی از بزرگ ترین صنایع جهان و یکی از ارکان
توسعه پایدار معرفی می شود. گردشگری اشکال مختلفی دارد که شکلی نوین از آن
با عنوان گردشگری روستایی، با هدف توسعه پایدار جوامع محلی در نواحی
روستایی، به عنوان ابزاری برای توسعه اقتصادی و اجتماعی و یکی از مهم ترین
مشاغل مدرن در مناطق روستایی تجسم یافته است که با تاثیرگذاری در سه بعد
پایداری اقتصادی، اجتماعی و محیطی ضمن جلب مشارکت جامعه محلی در توسعه
اقتصاد ملی با ظرفیت حفظ و حمایت از منابع طبیعی و محیط زیست، باعث پایداری
محیطی می شود. سیستان و بلوچستان به عنوان پهناورترین استان کشور، با
داشتن اقلیم های متفاوت در مناطق مختلف استان و روستاهای فراوان ظرفیت
بسیار عظیمی در زمینه گردشگری روستایی دارد و از آنجا که سال 96 این استان
به عنوان مقصد گردشگری ایران معرفی شده است باید بیش از پیش به این ظرفیت
توجه شود و نهایت بهره برداری از آن انجام بگیرد.
معاون گردشگری اداره
کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درباره ظرفیت گردشگری این استان می
گوید: سیستان و بلوچستان از جمله استان هایی است که نرخ روستانشینی بالایی
دارد که همین موضوع باعث می شود توجه ویژه ای به حوزه روستا و طبیعت خاص
استان برای گردشگران داخلی و خارجی داشته باشیم.
«مجتبی میرحسینی» ادامه
می دهد: روستا به عنوان یک مکان اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، زیستگاه جماعتی
از مردم در خارج از محدوده شهرهاست که دارای هویت تاریخی، جغرافیایی و
فرهنگی مخصوص به خود هستند. بنابراین در توسعه گردشگری روستایی، در نظر
داشتن رابطه ای که میان سه جزء گردشگران، مقصد و جامعه میزبان برقرار می
شود، اهمیت زیادی دارد. این رابطه می تواند سنجیده، پویا و سازنده و یا
مخرب باشد. در صورتی که این رابطه سنجیده و سازنده باشد، گردشگری روستایی
می تواند با مشارکت در اشتغال زایی و ایجاد درآمد، اقتصاد جوامع محلی را
احیا کند و نیز در تقویت فرهنگ محلی سهیم باشد و همچنین به حفظ محیط زیست
یا بازسازی محیط زیست مناطق روستایی منجر شود. بنابراین هدف گردشگری
روستایی این است که با حفظ منابع طبیعی در دراز مدت میان این سه رکن
گردشگری، اعتدال برقرار کند.
راه اندازی واحد های بوم گردی در روستاها
برای ارتقای زیرساخت های گردشگری روستایی یکی از اقدامات مهمی است که علاوه
بر حفظ بافت سنتی و معماری اصیل روستا، باعث ماندگاری خرده فرهنگ ها و
افزایش تمایل گردشگر به حضور در این مکان ها و ارتقای کیفیت زندگی
روستاییان می شود.
تفاوت های اقلیمی روستاهای استان مزیت گردشگری است
وی با اشاره به تفاوت های اقلیمی، جغرافیایی، فرهنگی، جمعیتی و تنوع
معیشتی در روستاهای استان تأکید می کند: تفاوت های موجود در اقلیم های
متفاوت روستایی از شاخصه های لازم برای گردشگری روستایی است چرا که تفاوت
های گسترده و غیر همسطح یک مزیت برجسته فرهنگی و اقتصادی برای توسعه
گردشگری مناطق روستایی است.
وی تصریح می کند: یکسان سازی در حوزه های
بومی از جمله کارهای راحت اما غلطی است که می تواند به عنوان یک آسیب ضد
توسعه، بافت فرهنگی روستاها را واژگون کند. زیرا در صورت یکسان سازی فرهنگ
غالب و مهاجم از بیرون، امکان جایگزین شدن پیدا می کند. بنابراین توسعه
یافتگی روستاها در گرو حفظ تفاوت های میان آن هاست.
معاون مدیرکل میراث
فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، با بیان این که ایجاد واحد های بوم گردی یک
مزیت اقتصادی برای جوامع محلی و روستایی محسوب می شود، ادامه می دهد: با
توسعه گردشگری روستایی در بعد اقتصادی، گامی برای کاهش فقر با توسعه مراکز
اشتغال کوچک، افزایش و تغییر شکل منابع در معرض خطر به سمت منابع پربازده و
همراه با سودمندی و توزیع درآمد برداشته می شود.
همچنین در بعد اجتماعی
نیز باعث کارآفرینی و جلوگیری از مهاجرت، ارتباطات بیشتر روستاییان با
دیگر جوامع و فرهنگ های متنوع و شناساندن هویت محلی و رفاه و در نهایت
ایجاد توسعه پایدار روستایی می شود. هدف توسعه پایدار روستایی گسترش
امکانات و بهبود شرایط زندگی نسل کنونی و نسل های آتی اقشار آسیب پذیر
روستایی است.
حضور گردشگران در روستاها و اقامت در واحد های بوم گردی
بستر مناسب را برای عرضه تولیدات خانگی، نان و لبنیات محلی، صیفی و سبزیجات
ارگانیک، لباس های محلی، موسیقی محلی، تعزیه و بازی های بومی محلی فراهم
می کند.
وی اظهار کرد: تبیین ضرورت حفاظت از محیط زیست، آموزش اصول
پایه کسب و کار به جوامع محلی از جمله برنامه هایی است که با اجرای آن ها
روستاها به محیط فعال و ثروت آفرین با محوریت بهبود معیشت خلاق و کسب و کار
حلال تبدیل می شوند.
برنامه ریزی برای ایجاد واحدهای بوم گردی در استان
وی می گوید: از آنجا که سیستان و بلوچستان در سال 96 به عنوان مقصد
گردشگری کشور انتخاب شده است، امسال برنامه ریزی های لازم به منظور ایجاد
زیرساخت های توسعه گردشگری در استان انجام شده که یکی از این موارد پیش
بینی احداث 50 اقامتگاه بوم گردی در استان است.
میرحسینی ادامه می دهد:
یکی از دلایلی که گردشگران سیستان و بلوچستان را به عنوان مقصد گردشگری
انتخاب نمی کنند نبود امکانات و امنیت لازم برای اسکان و اقامت است. به
همین دلیل 50 نقطه برخوردار از میراث فرهنگی و آثار باستانی و یا جاذبه های
طبیعی و صنایع دستی در استان برای ایجاد اقامتگاه های بوم گردی انتخاب می
شود.
وی بیان می کند: هدف از این کار معرفی روستاها و مناطق برخوردار
استان و حفظ معماری و بافت سنتی این مناطق است. همچنین با ایجاد این
اقامتگاه ها امکان اسکان گردشگرانی که از نقاط مختلف کشور به این استان سفر
می کنند، فراهم می شود. از طرفی زمینه ایجاد اشتغال برای ساکنان این مناطق
از طریق راه اندازی فروشگاه های صنایع دستی، غذاهای محلی، محصولات کشاورزی
نیز مهیا می شود.
وی خاطرنشان می کند: برای ایجاد هر اقامتگاه 100
میلیون تومان تسهیلات با بهره 4 درصد با همکاری بانک های مهر اقتصاد و
کارآفرین در اختیار افرادی که داوطلب ایجاد واحد بوم گردی هستند، قرار می
گیرد.
وی اضافه می کند: این افراد می توانند با دریافت این وام یک واحد
بوم گردی را تبدیل یا ایجاد کنند به عبارتی در صورتی که افراد بنایی با
معماری سنتی منطقه در اختیار دارند، می توانند با انجام تعمیرات و تغییرات
آن را به یک اقامتگاه بوم گردی تبدیل کنند.