پاییز در بلوچستان فصلی مناسب و باب میل و طبع شترهاست تا بیش از پیش به جست و خیز و تاخت و تاز در دل مراتع و دشت های این منطقه مشغول شوند و در این میان رهگذران و مسافران مسیرهای مختلف جاده ها در طول مسیر طنازی زیبای شتران بلوچ را به نظاره بنشینند و با آنها عکس یادگاری بیندازند و یا اینکه از دنیای زیبای آنها فیلم بگیرند. وجود شتر در مسیرهای مختلف جاده ای بلوچستان جدا از فراهم آوردن رویت شترها از نزدیک برای علاقه مندان، صحنه های بسیار چشم نوازی را از دنیای پر رمز و راز اشتران برای مسافران داخلی و خارجی به نمایش گذاشته و زیبایی های بکری را در دل طبیعت خلق کرده و نیز روح تازه ای به کوه و دشت و صحرای این منطقه بخشیده است. به دلیل وجود تعداد زیاد این حیوان در بلوچستان که متناسب با شرایط آب و هوایی و جغرافیایی منطقه است، رشته شترسواری به عنوان یک رشته ورزشی بومی و محلی از دیرباز در منطقه بلوچستان طرفداران خاص خود را دارد و هر سال در قالب مسابقات شتردوانی که در فصل پاییز برگزار می شود این رشته ورزشی سنتی مورد استقبال علاقه مندان قرار می گیرد.
شتر در فرهنگ بلوچ
نایب رئیس هیئت ورزش های روستایی و عشایری و بازی های بومی و محلی استان در این باره می گوید: بلوچستان از دیر باز به دلیل فراهم بودن آب و هوای مناسب مکانی مساعد برای پرورش شتر محسوب می شده و پرورش شتر و شتر داری مورد توجه مردم قرار گرفته است و به همین جهت این منطقه در گذشته به مهم ترین و بزرگ ترین کانون پرورش شتر در کشور مبدل شده است. همچنین خراسان جنوبی، اصفهان، یزد، هرمزگان و خوزستان نیز از دیگر استان های مستعد برای پرورش شتر هستند.
«زهرا حیدری» ادامه می دهد: شتر در فرهنگ بلوچ از جایگاه ویژه ای برخوردار است و این حیوان دارای حرمت خاصی میان این مردمان است چرا که مردم بلوچ معتقدند شتر حیوانی اصیل و نجیب و سمبل صبر، بردباری، توان و همچنین نماد برکت و رزق و روزی است. شترهای موجود در بلوچستان که به نژاد بلوچی مشهورند بر خلاف شتر آسیایی دارای یک کوهان هستند.وی تصریح می کند: توسعه صنعت پرورش شتر و شترداری و استفاده از قابلیت های این صنعت یکی از کارآمدترین ابزارهای جذب گردشگر در مناطق کویر نشین و مستعد پرورش شتر درکشورهای مختلف به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس به شمار می رود و توجه و استفاده از این قابلیت های موجود مانند برگزاری مسابقات شتر دوانی، نمایشگاه های شتر، صادرات آن و نیز استفاده بهینه از فرآورده های این حیوان توانسته است سیل گردشگران و علاقه مندان خارجی را روانه اینگونه کشورها کند. اما با وجود پتانسیل های موجود صنعت شترداری در بلوچستان این امر مورد توجه قرار نگرفته و این صنعت جذاب و پرکاربرد آنچنان که باید رونق پیدا نکرده است.
برگزاری مسابقات شتردوانی
وی ادامه می دهد: از گذشته های دور مسابقات شتر سواری به صورت سنتی در بلوچستان رایج بوده و به نوعی این مسابقات به نمایشگاه «شتران زیبا» نیز در کنار رقابت ها تبدیل شده است .تقریباً اوایل فصل پاییز اوج برگزاری این مسابقات بوده و قبل از فصل بهار که به اصطلاح مردم بومی زمان مستی شترها تشدید می یابد و مهار آنها غیرممکن می شود، برگزاری مسابقات خاتمه می یافته است.
صاحب شترها با برگزیدن چالاک ترین و بهترین و در کنار آن زیباترین شترهای خود برای مسابقات سعی می کردند با تزئین شترها به وسیله گل های نخی و صنایع دستی مخصوص به نوعی جلب توجه کنند و از این طریق اقتدار و زیبایی شتران خویش را به حاضران و ناظران نشان دهند.
ایجاد کمیته شتردوانی
مسابقات شتردوانی در بلوچستان یکی از رشته های بسیار پرطرفدار در میان قوم بلوچ است که در گذشته هر از گاهی مسابقات شتر دوانی به صورت محدود آن هم در جشنواره های فصلی منطقه آزاد تجاری و صنعتی چابهار برگزار می شد. اما از سال 93 که کمیته شتردوانی در هیئت ورزش های روستایی و عشایری و بازی های بومی و محلی دایر شد فعالیت در این رشته افزایش یافت و همچنین تعداد مسابقات بیشتری نسبت به سال های گذشته برگزار شد. به طوری که کورین از توابع زاهدان به عنوان پایگاه اصلی شترسواری فعال شده است و تا کنون 2 بار در این بخش مسابقات شهرستانی شتردوانی را برگزار کردیم امروز نیز اولین مسابقات استانی شترسواری آقایان در این بخش برگزار می شود که شترسواران بسیاری از استان در این جشنواره شرکت کرده اند.
حیدری می افزاید: میرجاوه، چابهار، نیکشهر و کنارک نیز از دیگر شهرستان هایی هستند که شترسواری در آن ها علاقه مندان بسیاری دارد و از سال 93 تا کنون در هر یک از این شهرستان ها مسابقات شهرستانی شتر دوانی را برگزار کردیم که با استقبال بسیار خوبی رو به رو شد. به طور مثال در کنارک، در مسابقات شهرستانی سال گذشته 60 شترسوار شرکت کردند که از نوجوان 12 ساله تا بزرگسالان 50 سال به بالا در این مسابقات شرکت داشتند.
اولین مسابقه شتردوانی بانوان
وی به برگزاری اولین مسابقه شتردوانی بانوان اشاره می کند و می گوید: برای اولین بار در سال گذشته اقدام به برگزاری مسابقات شترسواری بانوان در روستای تیس چابهار کردیم. از آنجایی که این مسابقه برای تشویق زنان و رواج این ورزش در منطقه برای بانوان جنبه نمادین داشت تنها 6 نفر از بانوان روستا در این مسابقه شرکت کردند و به نفرات اول تا سوم جوایزی اهدا شد. بعد از آن با توجه به استقبال بانوان مقرر شد امسال سطح مسابقات را به استانی ارتقا دهیم و اولین مسابقات استانی شتردوانی بانوان را برگزار کنیم. پیش بینی می شود در این مسابقه تعداد بانوان شرکت کننده افزایش یابد.نایب رئیس هیئت ورزش های روستایی و عشایری خاطر نشان می کند: بر اساس مسابقاتی که تا کنون به صورت شهرستانی در شهرستان های مختلف استان برگزار شده است در هر مسابقه بیش از 80 شترسوار شرکت کردند که با توجه به بیمه های ورزشی صادر شده در کل استان حدود هزار شتر سوار وجود دارد که برخی از آن ها این رشته را به صورت تخصصی و به عنوان ورزش دنبال می کنند و برخی دیگر به عنوان حرفه و شغل.
روزنامه سیستان‌وبلوچستان