خوراکی ها و آشامیدنی ها از جمله اقلام مهم در زندگی مردم هستند که هیچگونه نمی توان از مصرف آن ها صرف نظر نمود. در این بین اگر درآمد یک خانوار بیشتر باشد قطعاً میزان مصرف اقلام خوراکی و آشامیدنی بیشتر و در نتیجه هزینه بیشتری نیز برای این منظور پرداخت خواهد شد و اگر درآمد کمتر باشد عکس این قضیه رخ خواهد داد. پرسش این است که خانوارهای ثروتمند جامعه چند برابر بیشتر از خانوارهای فقیر جامعه برای خوراکی ها و آشامیدنی ها هزینه می کنند؟
به گزارش تابناک اقتصادی، مردم در زندگی روزمره خود اقلام بسیاری را مورد استفاده قرار می دهند که در این بین مصرف برخی اقلام برای ادامه حیات بسیار مهم است و با افزایش قیمت این اقلام، مردم نمی توانند از مصرف آن ها کلاً صرف نظر کنند و تنها در شرایط بسیار حاد به کاهش میزان مصرف آن ها اکتفا خواهند نمود. خوراکی ها و آشامیدنی ها از جمله این اقلام هستند که مردم تحت هر شرایطی باید آن ها را مصرف کنند. در این بین اگر درآمد یک خانوار بیشتر باشد قطعاً میزان مصرف اقلام خوراکی و آشامیدنی بیشتر و در نتیجه هزینه بیشتری نیز برای این منظور پرداخت خواهد شد و اگر درآمد کمتر باشد عکس این قضیه رخ خواهد داد.
در این گزارش ما به دنبال پاسخ به این پرسش ها هستیم که اولاً سهم هزینه خوراکی ها و آشامیدنی ها از کل هزینه سالانه خانوارها در ده سال اخیر چه تغییری کرده است و ثانیاً به این پرسش پاسخ خواهیم داد که خانوارهای ثروتمند جامعه چند برابر بیشتر از خانوارهای فقیر جامعه برای خوراکی ها و آشامیدنی ها هزینه می کنند؟
نمودار زیر سهم هزینه خوراکی ها و آشامیدنی ها از کل هزینه سالانه خانوارها در یک دهه اخیر را نشان می دهد. این آمارها از گزارش های بودجه خانوار در مناطق شهری بانک مرکزی استخراج شده است. آخرین گزارش منتشر شده در این زمینه مربوط به سال 1395 می باشد.
همان گونه که ملاحظه می شود در حالی که در سال 1386 سهم هزینه خوراکی ها و آشامیدنی ها از کل هزینه های خانوارهای شهری 23.4 درصد بوده است این سهم در سال 1395 به 22.9 درصد کاهش یافته است. در سال های 91 و 92 سهم هزینه خوراکی ها و آشامیدنی از کل هزینه خانوارها به بیش از 26 درصد رسیده است که این موضوع عمدتاً به دلیل رسیدن نرخ تورم به بالاتر از 30 درصد بوده است.
افزایش قیمت ها در سال های 91 و 92 باعث شده است تا خانوارها هزینه بیشتری را برای خوراکی ها و آشامیدنی ها پرداخت کنند و همین مسئله باعث افزایش سهم خوراکی ها و آشامیدنی ها از کل هزینه سالانه خانوارها شده است.
نمودار دوم سهم هزینه خوراکی ها و آشامیدنی ها از کل هزینه سالانه خانوارهای شهری طی ده سال اخیر برای خانوارهای حاضر در دهک اول به عنوان ضعیفترین قشر جامعه و خانوارهای حاضر در دهک دهم به عنوان ثروتمندترین قشر جامعه را نشان می دهد. سهم هزینه خوراکی ها و آشامیدنی ها از کل هزینه سالانه خانوارهای شهری در دهک اول (ضعیفترین قشر) از 29 درصد در سال 1386 به 26.6 درصد کاهش یافته است. همچنین سهم هزینه خوراکی ها و آشامیدنی ها از کل هزینه سالانه خانوارهای شهری در دهک دهم (ثروتمندترین قشر) در سال 1386، 17 درصد بوده است که این سهم به 16.8درصد در سال 1395 رسیده است.
در سال 1386 هزینه ای که دهک دهم برای خوراکی های و آشامیدنی های خود در طی یک سال پرداخت نموده است، حدود 5 میلیون و 161 هزار و 207 تومان بوده و این در حالی است که این هزینه برای یک خانوار حاضر در دهک اول حدود 590 هزار و 375 تومان بوده است. یعنی در سال 1386 یک خانوار حاضر در دهک دهم حدود 8.7 برابر بیشتر از یک خانوار حاضر در دهک اول در طی یک سال برای مصرف خوراکی ها و آشامیدنی های خود هزینه کرده است. در سال 1395 این هزینه برای یک خانوار حاضر در دهک دهم حدود 20 میلیون و 855 هزار و 45 تومان بوده و برای یک خانوار حاضر در دهک اول حدود 2 میلیون و 290 هزار و 929 تومان بوده است. یعنی در سال 1395 یک خانوار حاضر در دهک دهم حدود 9.1 برابر بیشتر از یک خانوار حاضر در دهک اول در طی یک سال برای مصرف خوراکی ها و آشامیدنی های خود هزینه کرده است.