بیان عبارت «نوار بهداشتی» چه خجالتی داره؟!
«تابناک باتو» ـ صبح تا شب، تو تاکسی و تو مترو، تو خیابون و محل کار، صد نوع فحش و کلمه رکیک، که برای هر شنونده‌ای مشمئز کننده‌ست به کار می‌بریم. اون خجالت نداره، ولی گفتن «نوار بهداشتی» که مایه پاکیزگی و بهداشت لباس خانمهاست خجالت داره؟!
به چه دلیلی؟!
هر روز این همه دود سیگار و صدای گوش خراش در فضای شهر رها می‌کنیم، و مایه آزار همدیگه می‌شیم. اون خجالت نداره، اما گفتن «نوار بهداشتی» که هیچ آزاری به هیچکس نمی‌رسونه خجالت داره؟!
رو چه منطقی؟!
متوجه هستیم وقتی این میزان قبح رو بار یک کلمه می‌کنیم، چقدر فشار روانی بر خانمها، بخصوص دختران جوان، وارد می‌کنیم؟ نیمی از جمعیت کشور باید در حدود ده سال از عمرش نوار بهداشتی استفاده کنه. این کار نه تنها بد نیست، که خوب هم هست؛ در واقع لازمه!
پس چرا از گفتن «نوار بهداشتی» خجالت بکشیم؟
یک هفته است که به دلیل عضویت در «هیئت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها» در جلسات مختلف، از جمله جلسات بررسی کمک‌رسانی به سیل‌زدگان در ابعاد اجتماعی، فرهنگی و مشارکت‌های مردمی، شرکت می‌کنم. نکته‌ای در همه جلسات آزارم می‌دهد و دیروز بالاخره مجبور شدم لب به اعتراض باز کنم.
آقایان و خانمها، مقامات و مسئولان سازمان‌های مردم‌نهاد مشارکت‌کننده در کمک‌رسانی، خبرنگار و مجری تلویزیون، همگی از عباراتی نظیر «اقلام بهداشتی مورد نیاز خانمها» و مشابه آن استفاده می‌کنند. یکی از انسان‌های شریف سازمان‌های مردم‌نهاد با هزار زحمت عبارت «محصولات سلولوزی مورد استفاده خانمها» را برای اشاره به «نوار بهداشتی» استفاده می‌کرد.
سؤالم این است که آیا شهروندان، بالاخص زنان، در این جامعه باید برای نام بردن، خریدن و استفاده کردن از یک محصول ساده برای نیازی طبیعی، این گونه تحت فشار، خجالت کشیدن و معذب بودن باشند؟ سؤالم ساده است: آیا زنان با خریدن و استفاده کردن نوار بهداشتی به کسی آسیبی می‌زنند یا کار زشتی می‌کنند؟ قصد مقایسه ندارم و رفتار همگان در زندگی شخصی‌شان محترم است، اما واقعاً مردان و زنانی که سیگار می‌خرند و در مکان عمومی از آن استفاده می‌کنند، کار بد و زیان‌رسان به حال دیگران و خودشان انجام نمی‌دهند؟ اگر به کار بردن واژه «نوار بهداشتی» خجالت دارد، استفاده از نام مواد مخدر، اسلحه‌ها، و ناسزاهایی که عین نقل و نبات بر زبان جاری می‌شوند، زشت‌تر نیست؟
مسئولان تدارکات کمک‌رسانی به سیل‌زدگان خجالت می‌کشند این واژه را به زبان بیاورند و در نتیجه نه می‌توانند به صراحت بگویند که چه موقع کمبودش هست و نه برای مثال حالا می‌توانند به صراحت بگویند نیاز به این محصول رفع شده و مردم اقلام دیگری ارسال کنند.
خجالت کشیدن از کاربرد «نوار بهداشتی» و مسخره کردن و طعنه زدن به زنانی که این محصول را خرید می‌کنند و ...، بخشی از گفتمان ضد زن و زجرآوری است که میلیون‌ها زن جامعه ایران را می‌آزارد. عاقبت این گفتمان ضد زن همان می‌شود که بر اساس یکی از ویدئوهای منتشرشده، کمک‌رسان‌ها به سیل‌زدگان، پشت به زنان، فقط بسته‌های نوار بهداشتی را برای ایشان پرتاب می‌کنند (شاید همه جا این رفتار نادرست انجام نشده باشد).
اسمش «نوار بهداشتی» است، برای رفع نیاز طبیعی نیمی از جمعیت انسانی روی کره زمین، بسیار هم حساس و مهم است، و محصولی است که تقریباً در یک‌چهارم عمر دوران باروری یک زن به آن نیاز دارد. از به‌کار بردن نامش خجالت نکشیم، هیچ زنی را برای آن مسخره نکنیم، در ادبیات کمک‌رسانی آزادانه و درست از آن استفاده کنیم. جامعه‌ای که زنان و مردانش از کاربرد نام این چنین محصول ضروری هراس داشته باشند، در معرض آسیب‌های جنسی و جنسیتی بزرگ‌تر (فقدان خرد جنسی) و بدکارکردی‌های بیشتری است.
محمد فاضلی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی