مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مرکزی گفت: در چهل‌وپنجمین نشست کمیته یونسکو؛ کاروانسرای باغ شیخ در فهرست میراث جهانی ثبت شد. به گزارش تابناک مرکزی،مصطفی مرزبان، امروز 27 شهریور 1402 گفت: کاروانسرای باغ شیخ یا کاروانسرای عبدالغفار خان دومین اثر ثبت شده استان مرکزی در فهرست جهانی است و ثبت جهانی این اثر تاریخی، اتفاقی بسیار مهم برای استان و شهرستان ساوه است و امیدوارم کسب این توجه جهانی، بتواند مزیت‌های استان مرکزی را برجسته‌تر کند و مسیر توسعه پایدار این استان را پرشتاب کند.
وی افزود: کاروانسرای باغ شیخ مربوط به دوره زندیه بعنوان یکی از کاملترین و جامع‌ترین کاروانسراهای ایران به لحاظ فرم پلان، تزئینات، رعایت تناسبات و الگوی چینش فضاهای کاربردی در پلان، است.
مرزبان ادامه داد: کاروانسرای عبدالغفارخان باغ شیخ با مساحتی در حدود ۴۸۰۰ متر مربع به لحاظ معماری در زمره کاروانسراهای چهار ایوانی اقلیم گرم و خشک ایران محسوب میشود.
او ادامه داد: با ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ دستاوردهای فرهنگی و تاریخی بی‌نظیر استان مرکزی برای نسل‌های آینده نگهداری میشود.
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی گفت: بطور قطع ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ در استان مرکزی علاوه بر معرفی بخشی از معماری ایرانی به جهان با شاخصه ها و عملکردهای خاص خود، زمینه های رونق گردشگری، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار در شهرستان تاریخی ساوه با جاذبه های تاریخی و طبیعی متنوع را فراهم می آورد.
مرزبان افزود: کاروانسرای باغ شیخ از بناهای دوره زندیه است که علاوه بر فضای کاروانسرایی دارای یک آب انبار، حسینیه و محراب است که در چهاردهم مهر سال ۱۳۵۴ خورشیدی به ثبت ملی رسید.
او افزود: کاروانسراها در ایران حداقل از دوره هخامنشی نقش ویژه ای داشته و نقش عملکردی و کارکردی خود را بخصوص در ارتباط با راه بزرگ شاهی یا راه بزرگ خراسان در دوره‌های بعدی یعنی دوره اشکانی، ساسانی و بعدها در تمام طول دوره اسلامی حفظ کرده‌اند.»
مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی با اشاره به اینکه این کاروانسرا در اوائل دوره قاجار، توسط عبدالغفارخان خلج در مسیر قم، اصفهان به همدان و قزوین و تبریز ساخته شده است. افزود: توجه به پلان چهار ایوانی و بخصوص توجه به سرسرای ورودی با رسمی بندی پرکار و جانمایی دقیق فضاهای مورد نیاز، کاروانسرای باغ شیخ را بعنوان یکی از آخرین تجارب ساخت کاروانسرا در ایران معرفی می کند.
او ادامه داد: همین شاخصه ها بعلاوه سلامت کالبدی بنا باعث شد تا اداره کل میراث فرهنگی استان با همکاری مالکین نسبت به ایجاد زمینه برای تهیه مستندات لازم شامل نقشه عرصه و حریم، نقشه های به روز بنا، گزارش های حفاظتی و مرمتی، باستان شناسی و کلیه اسناد مرتبط تاریخ و معماری بنا اقدام و برای ثبت در فهرست جهانی به سازمان یونسکو ارسال شد.
مرزبان در ادامه افزود: در استان مرکزی تعداد 20 کاروانسرا شناسایی شده که قدیمی ترین آنها مربوط به دوره آل بویه و جدیدترین مورد آن مربوط به اواخر دوره قاجار است. و از این تعداد تاکنون تعداد 11 کاروانسرا در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
نشست یونسکو به منظور و بررسی ثبت پرونده های جدید در فهرست آثار جهانی در ریاض عربستان برگزار شد.