سرویس سیاسی جوان آنلاین: دولتمردان هرروز به نحوی و از میز خطابه علیه شورای نگهبموضع میگیرند؛ دولتمردانی که مطابق قانون، مجری انتخابات هستند و حق دخالت جناحی در انتخابات را ندارند. آغازگر زیر سؤال بردن عملکرد شورای نگهبان رئیس جمهور بود، سخنگوی دولت ادامه داد و روز گذشته هم رئیس دفتر رئیس جمهور خط سیر هجمه به شورای نگهبان را پی گرفت. او البته ادعای جدیدی را هم طرح کرد؛ اینکه دلیل رد صلاحیت برخی ثبتنامکنندگان حمایت از برجام بوده است! «به رد صلاحیت شدهها گفته شده که بهطور مثال شما از برجام حمایت کردید، یا از دولت طرفداری کردهاید...»؛ ادعایی که با توجه به تأیید صلاحیت بسیاری از حامیان برجام، صدق و کذب آن روشن میشود. عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان ضمن ارائه توضیحات تکمیلی در مورد رد صلاحیت شدهها از همه فعالان سیاسی و به ویژه مقامات رسمی کشور دعوت کرد که «اگر پرسش یا ابهامی دارند تماس بگیرند تا آن را رفع کنیم.» به نظر میرسد این مسیر گفتگو، راهی بسی بهتر از جدال در تریبونهای عمومی و بدون تخاطب واقعی باشد و البته نسبت به جدلهای علنی، با آن «آشتی ملی» که حسن روحانی در موردش حرف زده است، بیشتر هماهنگی دارد. اما آنچه میتواند فصلالخطاب جدلها باشد، انتشار شفاف دلایل ردصلاحیتهاست. شورای نگهبان برای این امر به استناد ماده ۵ قانون انتخابات عذر قانونی دارد و باید دلیل رد صلاحیت را به تصریح قانون، «محرمانه» به اطلاع کاندیدا برساند، اما خود نامزدها میتوانند مستند، این دلایل را منتشر کنند تا روشن شود که سیاسیکاری شده است یا خیر. شورای نگهبان محتویات پرونده را در صورت درخواست داوطلب رد صلاحیت شده، در اختیار او میگذارد و آن فرد میتواند خود اقدام به انتشار علنی آن کند.
ادعاهای واعظی در مورد ردصلاحیتها و مصادره نظر رهبری
روز چهارشنبه و پس از جلسه هیئت دولت، محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور در جمع خبرنگاران حاضر شد و به سؤالات آنان پاسخ گفت. بخشی از این گفتگو به موضوع بررسی صلاحیت ثبت نام کنندگان در انتخابات مجلس اختصاص یافت. واعظی البته میتوانست توضیح دهد که حق دخالت جناحی در انتخابات را ندارد، اما به جای آن به تخطئه رد صلاحیتها پرداخت و تلویحاً آن را غیرقانونی دانست: «اگر ردصلاحیتها براساس قانون باشد و کسی تخلف اخلاقی، اقتصادی و هر موضوع دیگری که قانون مشخص کرده، انجام داده باشد، دولت به هیچ وجه راجع به آن ردصلاحیتها مطلبی را ندارد.» و بعد ادعای عجیبی را طرح کرد؛ اینکه افرادی به دلیل حمایت از برجام رد صلاحیت شدهاند: «گزارشهایی که ما درباره ردصلاحیتها دریافت میکنیم، این است که به آنها گفته شده که بهطور مثال شما از برجام حمایت کردید، یا از دولت طرفداری کردهاید و مسائلی را در پرونده آنها قرار دادهاند که مسائل تفکر و اندیشه است. مسائلی که اکنون وجود دارد، اندیشهای است که ۲۴ میلیون نفر از مردم به آن رأی دادهاند و اکنون نیز در دولت مطرح است. برجام موضوعی نیست که اگر کسی از آن طرفداری کرده، اکنون به عنوان نقطه ضعفی برای ردصلاحیت وی استفاده شود.»
واعظی در خصوص مستند بودن اینگونه گزارشها درباره ردصلاحیتها نماینده مردم رشت را مثال زد و البته گفت که خودش با او صحبت نکرده و صرفاً شنیده است. این در حالی است که مجید انصاری، مسعود پزشکیان، مصطفی کواکبیان، سهیلا جلودارزاده، احمد مازنی، علیرضا رحیمی، سید فرید موسوی، فریده اولادقباد از جمله شخصیتهای برجسته حامی دولت و حامی برجام هستند که تأیید صلاحیت شدهاند.
رئیس دفتر رئیس جمهور در ادامه به پاسخگویی سخنگوی شورای نگهبان به ابهامات و اعتراضات هم ایراد وارد میکند: «اینطور نمیشود که همه ناحق باشند و فقط سخنگوی شورای نگهبان حق باشد. به طور مثال وقتی علی لاریجانی درباره مسئله ردصلاحیتها صحبت کرد، سخنگوی شورای نگهبان پاسخ وی را داد و هر کسی در هر جایی صحبتی درباره مسئله ردصلاحیتها انجام داده آقای کدخدایی به وی پاسخ داده است... ما همه آنچه در مسائل مالی اقتصادی و اخلاقی تخلف است، را قبول داریم، اما اینطور نیست که بخواهند به فکر افراد این کار را انجام بدهند.» واعظی در ادامه پای رهبری را هم به میان کشید تا ایشان را مخالف نظر شورای نگهبان و میان رهبری و منصوبین خود ایشان در شورا دوگانگی نشان دهد: «همواره دو تفکر در کشور وجود داشته است؛ تفکری که سردمدار آن از ابتدا مقام معظم رهبری بوده و ایشان همواره در تمامی انتخابات، بهدنبال انتخاباتی پرشور و با مشارکت حداکثری بودهاند. تفکری دیگر هم اینکه مهم نیست چند درصد افراد در انتخابات شرکت میکنند بلکه مهم نتیجه انتخابات است. ما میگوییم که اگر شما میخواهید مهندسی کنید که تعداد کمی در انتخابات شرکت کنند و افراد خاصی نتیجه این انتخابات باشد، این نتیجه انتخابات همه ملت ایران نیست.» اتهام مهندسی انتخابات هم تهمت دیگری است که واعظی به شورای نگهبان وارد میکند.
واعظی البته در بخش دیگری از سخنانش روشن میکند که منظورش از ردصلاحیت کاندیدایی که مردم میخواهند، کدام کاندیداهاست: «اکثر نامزدهایی که از حزب اعتدال وتوسعه برای انتخابات ثبت نام کرده بودند، به واسطهای که طرفدار دولت هستند، رد صلاحیت شدهاند.»
دعوت شورای نگهبان از منتقدان به گفتگو
عباسعلی کدخدایی هم روز گذشته در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما، توضیحاتی در مورد رد صلاحیت شدهها ارائه کرد. او در پاسخ به این پرسش که گفته میشود برخی نمایندگان رد صلاحیت شده پیرو برخی رایزنیها با شورای نگهبان و توصیهها به این شورا تأیید شده اند، تأکید کرد: چنین مسئلهای وجود ندارد. رأی هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات درباره این داوطلبان، همان رأی پیشین است. البته در دوره بررسی صلاحیت داوطلبان ممکن است هیئت نظارت با ابهاماتی درباره داوطلبان مواجه میشد که از آنان برای دیدار و گفتگو دعوت میشد و از آنان سؤال میکردند. پس از گفتگو با این داوطلبان، ابهامات؛ رفع و نظر هیئت مرکزی بر انتخابات اعلام شده است.» قائم مقام دبیر شورای نگهبان، همچنین درباره ابهامات و اظهارات برخی مسئولان در خصوص رد صلاحیت برخی نمایندگان، گفت: «چندین روز پیش که رئیس مجلس در این باره سخن گفت، حس کردم نمایندگانی که به شورای نگهبان آمدند و ما علل رد صلاحیتشان را توضیح دادیم، اطلاعات را به ایشان منعکس نکردند. به همین علت در مصاحبهای اعلام کردم کهای کاش این نمایندگان حداقل این مسائل را برای رئیس مجلس توضیح میدادند.»
سخنگوی شورای نگهبان سپس در مورد عذر قانونی شورا برای بیان علنی دلایل رد صلاحیتها توضیح داد: «طبق ماده ۵ قانون انتخابات، نتایج مربوط به رد صلاحیت داوطلبان باید به آنان به طور محرمانه اطلاع داده شود و ما نمیتوانیم فریاد بزنیم که مثلاً آقای زید که نماینده مجلس است بنابر چه علل و اتهاماتی رد صلاحیت شده است. از طرف دیگر قانونگذار ما را مکلف کرده است که به داوطلبان اعلام کنیم و ما نیز طبق قانون عمل میکنیم و اکنون نیز، روزانه شمار زیادی از نمایندگان رد صلاحیت شده و دیگر داوطلبان به شورای نگهبان میآیند و ما اطلاعات پروندهشان را به آنها توضیح میدهیم و کارشناسان ما محتویات پرونده را برایشان قرائت میکنند و آنان نیز اگر توضیحی داشته باشند میشنویم. ما فراتر از این نمیتوانیم اقدام کنیم، اما اگر داوطلبان مایلند که محتوای پروندهشان را بیان کنند، مجازند.»
کدخدایی در مورد مسئله اقتصادی برخی رد صلاحیت شدهها هم گفت: «در پی اعلام اینکه برخی نمایندگان به علت مسائل اقتصادی رد صلاحیت شدند برخی از آنان ناراحت شدند، البته ما آنان را دعوت کردیم و مطالب را به آنان گفتیم میتوانند بروند و اتهاماتشان را بیان کنند.»
ارتباطات نامتعارف شخصی و اخلاقی هم در میان دلایل رد صلاحیت موجود بوده: «برخی رد صلاحیتها به علت ارتباطات نامتعارف اخلاقی است که ما به خود این افراد گفتهایم، اما ما نمیتوانیم در برابر دوربین شما اعلام کنیم که فلان نماینده مرتکب چنین جرائمی شده، چون ما منع شرعی داریم. اگر مایلند خودشان اعلام کنند.»
کدخدایی تلویحاً از عدم اجازه قانون به شورای نگهبان برای بیان علنی دلایل رد صلاحیت هم گلایه میکند: «برخی معتقدند اعلام علنی نشدن علل رد صلاحیت داوطلبان سبب تضییع حقوق نظام و شورای نگهبان میشود، زیرا این شورا را به رد صلاحیت بدون دلیل داوطلبان متهم میکنند. به هر حال این تکلیفی است که قانونگذار برای ما معین کرده است.» سخنگوی شورای نگهبان با انتقاد از عدم اصلاح قانون انتخابات در مجلس، این امر را بی مهری نمایندگان به جامعه دانست و توضیح داد که «اگر قانون را اصلاح و شرایط و موانع داوطلبی را تبیین و به معیارهای کمی و عینی تبدیل میکردند دست ما را باز میگذاشتند و ما راحتتر میتوانستیم پاسخگو باشیم و نمایندگان نیز بهتر میتوانستند درک روشنی از علل و مدارک و مستندات مربوط به بررسی صلاحیتها داشته باشند.» کدخدایی درباره توصیه برخی به شورای نگهبان مبنی بر پرهیز از سختگیری تأکید کرد: «اگر مسئولان، مرتکب مفاسد اخلاقی و مالی باشند و شایستگی نداشته باشند طبعاً در روند پیشرفت کشور اثرگذار است.» او در عین حال تصریح کرد که «گزارشهایی که در صحت آن شائبه داشتیم یا بر ”شنیده شده است و یا گفته میشود“ مبتنی بود، کنار گذاشتیم. اتفاقاً ما در رسیدگی به پروندهها مته به خشخاش گذاشتیم، اما به نفع داوطلبان؛ و شاید بی راه نباشد که بگوییم اگر همه گزارشها و مستندانی را که به علت تردید و شبهه کنار زدیم، کنار نمیگذاشتیم، تعداد ۹۲ نماینده رد صلاحیت شده بیش از این رقم میشد.»
کدخدایی همچنین درباره رعایت حق الناس در بررسی صلاحیتها گفت: «یکی از ابعاد حق الناس فردی و بعد دیگر آن جمعی است به این معنی که افراد شایسته باید انتخاب شوند و به مجلس راه یابند به ویژه اینکه مردم به ما اعتماد میکنند و دیدگاهشان این است که داوطلبان تأیید صلاحیت شده، شایسته ورود به مجلس هستند.»
سخنگوی شورای نگهبان در پایان دعوت کرد که «از فعالان سیاسی به ویژه مقامات رسمی کشور انتظار داریم اگر پرسش یا ابهامی دارند تماس بگیرند تا آن را رفع کنیم. نمایندگان رد صلاحیت شده هم اگر ابهامی دارند میتوانند مانند روزهای قبل بیایند تا به آنان توضیح دهیم. در این چند روز شاهد بودم که درباره اقدامات شورای نگهبان خیلی پیش داوری شد در حالی که مستندات و مدارک ما متقن است.»