ملک سلمان طی چندین ماه گذشته ریاست شورای وزیران را از طریق فضای مجازی دنبال کرده و دیدارهای مستقیم خود را به دایرهای بسیار محدود از مسئولان و شخصیتهای سعودی منحصر کرده بود.
مسئولان دولتی عربستان سعودی بعد از انتقال ملک سلمان به بیمارستان سفر مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق به این کشور را به تعویق انداختند، شخصیتهای سعودی تعویق این سفر را به اهمیت این دیدار مرتبط دانستند، این در حالی است که معلوم نبود در صورت عدم انتقال ملک سلمان به بیمارستان نیز الکاظمی در نتیجه تدابیر بهداشتی موجود، راهی دربار سعودی و دیدار با پادشاه عربستان پیدا میشد.
گرچه رسانههای سعودی تلاش دارند اوضاع جسمی پادشاه عربستان را خوب نشان دهند و مسئولان این کشور در سکوت رسانهای فرو رفته اند اما برخی فعالان رسانهای تردیدهایی را در خصوص به تعویق انداختن سفر نخستوزیر عراق به عربستان مطرح کردهاند.
در حالی که گمانهزنی ها در خصوص مرگ احتمالی شاه عربستان با درج اخبار وفات وی در برخی سایتهای اجتماعی تقویت شده، شبکه خبری بی بی سی گزارش هایی در خصوص زندگینامه پادشاه عربستان را بر روی خروجی خود قرار داده، روندی که معمولا در رسانهها بعد از مرگ یک شخصیت سیاسی معروف یا به قدرت رسیدن وی انجام می شود. با این وجود ناوگان تبلیغات رسانهای و فضای مجازی زیر نظر محمد بن سلمان در سایتهای مختلف از مردم این کشور خواسته است تا برای سلامتی سلمان بن عبدالعزیز دعا کنند.
روزنامه رسمی عکاظ اما در شماره امروز خود نوشته است که پادشاه عربستان از تعدادی از رهبران عرب از جمله شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح امیر کویت، عبدالله دوم پادشاه اردن و حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین تماسهای تلفنی دریافت کرده است تا آنها نسبت به حال عمومی پادشاه عربستان اطمینان خاطر پیدا کنند. بر اساس گزارش این روزنامه سعودی پادشاه عربستان از تماس تلفنی امیر کویت و پادشاهان اردن و بحرین و احساسات برادرانه آنها تشکر و قدردانی کرده است.
بعد از انتشار اخبار مبنی بر انتقال ملک سلمان به بیمارستان، شاخص کلی بورس عربستان به میزان 2.08 درصد سقوط کرد. این افت شاخص شامل بخشهای مختلف بورس از جمله انرژی و حملونقل و بانکداری بود و حتی شاخصهای پر سود نظیر سهام شرکت آرامکو نیز با افت ناگهانی 9. درصدی مواجه شد. مشابه همین افت نیز در سهام بانک الاهلی بزرگترین بانک این کشور صورت گرفت. این در حالی است که افت سهام شرکت سابک 1.7 و بانک الراجحی 1.2 گزارش شده است.
آنچه که گمانه زنی ها در خصوص اوضاع نابسامان جسمی ملک سلمان را تقویت کرده، فعالیتهای اخیر رسانهای و امنیتی جهت خارج کردن کامل رقبای قدیمی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از رقابت تاج و تخت پادشاهی است. طی چند روز گذشته روزنامه نگاران و صفحات فضای مجازی حامی محمد بن سلمان تخریب وجهه محمد بن نایف ولیعهد سابق عربستان و سعد الجبری معاون وی که به خارج از کشور فرار کرده، را در پیش گرفته اند. آنها هر دوی این افراد را به فساد متهم کردهاند تا بتوانند نفوذ محمد بن سلمان در روند انتقال قدرت در داخل خاندان حاکم را تقویت کنند و هر خطر احتمالی در این روند را سرکوب کنند.
منابع سعودی در گفتگو با پایگاه خبری الجزیره تاکید دارند که مشاوران محمد بن سلمان تلاش دارند روند اتهامزنی به محمد بن نایف و سعد الجبری را قبل از انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا که نوامبر آینده برگزار میشود، تکمیل کنند؛ چرا که از شکست احتمالی دونالد ترامپ رئیسجمهور کنونی آمریکا که بزرگترین حامی بن سلمان به شمار میرود نگران هستند. آنها معتقدند که جو بایدن نامزد دموکرات و رقیب احتمالی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، مانند ترامپ موضعی کاملا مثبت به محمد بن سلمان ندارد و وعده داده فروش تسلیحات به عربستان سعودی را متوقف کند و ریاض هزینههای قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی آمریکایی در سال ۲۰۱۸ را بپذیرد.
گرچه رسانههای سعودی تلاش دارند انتقال ملک سلمان به بیمارستان را عادی و در جهت انجام آزمایشهایی برای التهاب کیسه صفرا ارزیابی کنند، اما اگر این اتفاق را در کنار افت شدید سهام بورس عربستان و لغو سفر مهم نخستوزیر عراق به این کشور بگذاریم، متوجه پیچیده بودن اتفاقات اخیر عربستان خواهیم شد.
صفحه مجازی «العهد الجدید» که از معروفترین و پر کاربرترین صفحات توییتر است، در واکنش به خبر انتقال ملک سلمان به بیمارستان مینویسد که این عملیات در فضایی بسیار ملتهب انجام شده و به نظر می رسد کاسهای زیر نیم کاسه است و این موضوع بسیار مهمتر از التهاب در کیسه صفرای پادشاه عربستان است.
تحلیلگران مسائل سیاسی سناریوهای متعددی در این زمینه مطرح میکنند. اولین سناریو این است که ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی در حال حاضر از دنیا رفته و مقامات رسمی عربستان تا زمان انجام ترتیبات لازم جهت به قدرت رسیدن محمد بن سلمان این خبر را مخفی کردهاند.
سناریوی دوم حاکی از وخامت اوضاع جسمی پادشاه عربستان دارد. به این ترتیب میتوان شتابزدگی رسانههای سعودی در اتهامزنی به رقبای احتمالی محمد بن سلمان برای رسیدن به تخت پادشاهی را توجیه کرد. این سناریو دور از ذهن نیست، چرا که تاثیر پذیری بورس عربستان از این اتفاقات نشان دهنده آمادگی افکار عمومی سعودی ها برای مواجهه احتمالی با این اتفاق است.
سناریوی سومی که برخی از مخالفان سعودی مطرح می کند، این است که کشاندن ملکسلمان به بیمارستان بخشی از روند انتقال قدرت است و فارغ از بیماری یا عدم بیماری وی، این اتفاق رویکردی برنامه ریزی شده قبل از انجام انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا است. محمود رفعت یکی از منتقدان سعودی و وکیل و کارشناس حقوق بینالملل معتقد است که انتقال ملک سلمان به بیمارستان نمایشی برای تسریع در پادشاهی محمد بن سلمان قبل از برگزاری انتخابات آینده آمریکا است. وی در توییتر اعلام کرد که بن سلمان به خوبی میداند که در صورت ریاستجمهوری جو بایدن در آمریکا رسیدن وی به پادشاهی عربستان غیرممکن است.الف