دکتر سورنا ستاری در سومین نشست برنامه‌ریزی و توسعه استان سیستان و بلوچستان که با حضور استاندار این استان، رییس بنیاد نخبگان و رییس پارک علم و فناوری سیستان و بلوچستان برگزار شد، تحول ساختاری بنیادین در طرح‌های فناورانه استانی را یکی از ضرورت‌های تغییر ساختار در رفع چالش‌ها عنوان کرد و افزود: پروژه آب‌های ژرفی یکی از موضوعات مهمی بود که تا پیش از این مورد غفلت واقع شده بود و اکنون با مشارکت استانداری و بخش خصوصی در یک بستر ویژه در حال پیگیری است.
وی یادآور شد: آن چیزی که معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری می‌تواند انجام دهد، حمایت‌های زیرساختی از پیاده شدن روش‌های نو و خلاقانه در راستای حل مشکلات استانی است. این گونه طرح‌ها نیازمند تغییر بنیادین نگرش‌ها و حرکت به سوی بهره‌مندی از روش‌های جسورانه و خلاقانه است.
ستاری با بیان اینکه توسعه فناوری باید بر اساس ظرفیت‌های ذاتی و مزیت‌های نسبی سرزمینی محقق شود، گفت: طرح‌های جامع استانی که به حل مشکلات هر استان می‌پردازند، باید با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های هر استان و با تکیه بر مهم‌ترین سرمایه آن یعنی نیروی انسانی تحصیل کرده و خلاق تحقق پیدا کند.
رییس بنیاد ملی نخبگان در ادامه اظهار کرد: از آغاز تلاش کردیم تا نوآوری، ابتکارات و نگرش جدید به اقتصاد را با ایجاد زمینه‌های لازم بر فرهنگ‌سازی محقق کنیم. چرا که همواره از نیروی انسانی خلاق و کارآمد به عنوان ارزنده‌ترین سرمایه هر استان غفلت شده بود؛ البته این اشکال متوجه تمامی کشورهایی بوده است که روزگار خود را مبتنی بر اقتصادی متکی به منابع زیرزمینی گذرانده و ناخواسته درگیر مشکلات متعددی بوده‌اند. اکنون اما دوره این اقتصادها به سر آمده است و این روش اقتصادی در کشورهای خواهان توسعه و پیشرفت جایگاهی ندارد.
نیروی انسانی جوان سرمایه ارزشمندی برای توسعه اقتصاد است
رییس بنیاد ملی نخبگان با بیان این که نیاز امروز اقتصادی کشور جوانان نوآور و با اعتماد به نفسی است که برای رسیدن به هدف خود از پای نمی‌ایستند، گفت: امروزه حضور جوانان تحصیل‌کرده صاحب جسارت، اعتماد به نفس و پشتکار، مهم‌ترین نیاز اقتصاد منبع محور و فرسوده کشور است. چرا که این سرمایه ارزشمند تنها ابزاری است که می‌تواند در شرایط کنونی اقتصادی توسعه را رقم بزند.
وی ادامه داد: تمامی استارتاپ‌ها از نمونه‌های موفق جهانی گرفته تا کسب و کارهای موفق داخلی، راه خود را با چیزی جز اعتماد به نفس و پشتکار که ویژگی‌های منحصر به فرد جوانی است، قرار نداده‌اند. نخستین و مهم‌ترین اولویت اقتصاد دانش‌بنیان مزیت‌های نیروی انسانی است و ایده، سرمایه اولیه و دیگر مؤلفه‌ها در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند، اما برای رسیدن به مقصد باید محیط کسب و کار مساعد فراهم شود.
به گفته ستاری، متاسفانه محیط کسب و کار کشورمان تا کنون برای این روند مساعد نبوده است و مهم‌ترین عامل آن تکیه صرف به منابع نفتی بوده است. این روند غلط موجب شد تا کشوری با پیشینه درخشان سال‌ها نوآوری، تولید علم، کارآفرینی و خلاقیت، مزیت‌های خود را به دست فراموشی سپرده و وابسته یک درآمد بدون زحمت شود.
وی با تاکید بر نیاز اقتصاد امروز به نگاه‌های جدید نیروی انسانی گفت: ایران به عنوان کشوری سرآمد از حیث بهره‌مندی از یک سرمایه عظیم انسانی با بیش از چهار میلیون فارغ‌التحصیل دانشگاهی همپای کشور آمریکا از ظرفیت بکری برای توسعه کارآفرینی و ایجاد اشتغال بهره‌مند است. اما نوع نگاه و ساختارهای فکری غالب بر جامعه که عمده آن از دانشگاه‌ها آغاز میشود، ضرورت تغییر نگرش و ایجاد یک زیست بوم مساعد برای کارآفرینی را دو چندان می‌کند.
ستاری معتقد است: در بسیاری از زمینه‌های فناوری، رشد قابل توجهی داشته‌ایم، مثلا در نانو فناوری در حالی که حائز رتبه پنجم جهانی هستیم، رشد مقالات و تولید فناوری این عرصه موجب شده است رسیدن به رتبه چهارم جهانی تا پایان سال دور از ذهن نباشد. همچنین در دیگر حوزه های فناوری همچون زیست فناوری و سلول‌های بنیادی، حرف‌های بسیار زیادی برای گفتن داریم.
معاون علمی و فناوری رییس جمهور تاکید کرد: اکنون شرکت‌های فناور ایرانی، با تکیه بر نوآوری و خلاقیت خود، پله‌های پیشرفت اقتصاد کشور را ترسیم می‌کنند. چرا که مدیران جوان این شرکت‌ها با سنینی کمتر از 30 سال به فروش‌های میلیاردی رسیده‌اند.
وی همچنین گفت: این روند در دنیا موجب شده است، شرکت‌های عظیم نفتی و صنعتی جای خود را به شرکت‌هایی بدهند که ایده، خلاقیت و دانش مهم‌ترین سرمایه آنهاست، بدون آن که از زیرساخت‌های فیزیکی قابل توجهی بهره‌مند باشند.
شرکت‌های دانش بنیان تحول اقتصادی را رقم می‌زنند
ستاری تصریح کرد: اگر بتوانیم راه را برای شکل‌گیری یک محیط کسب و کار مساعد به واسطه حذف موانع دست و پا گیر و تغییر بافت فکری جامعه هموار کنیم، می‌توانیم در تحقق یک اقتصاد دانش محور، موفق باشیم. کانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان بر مبنای همین رویکرد، فضایی منحصر به فرد برای فعالیت آزادانه شرکت‌های دانش بنیان ایجاد کرد و نشان داد این شرکت‌ها می‌توانند بر مبنای درکی صحیح، تحول اقتصادی را در ابعادی گسترده‌تر رقم بزنند.
وی تصریح کرد: خوشبختانه این نگاه به تدریج در حال ترویج است و فرهنگی که ایجاد کسب و کار فناورانه توسط یک دانشگاهی را نادرست می‌دانست و استخدام دولتی را تنها راهکار اشتغال فارغ التحصیلان عنوان می‌کرد، اکنون جایگزین تفکری نو شده است.
رییس بنیاد ملی نخبگان همچنین اظهار کرد: بی تردید 110 هزار دانشجو در استان سیستان و بلوچستان، پتانسیل فوق‌العاده‌ای برای کارآفرینی و حل مشکلات بنیادین این استان به شمار می‌رود و با آگاهی کامل از وجود این ظرفیت و دیگر مزایای سرزمینی این استان برای حمایت کامل از روند تحقق اقتصاد دانش‌بنیان آماده هستیم.
وی با بیان اینکه باید ظرفیت موجود این استان در عرصه حل مشکلات استانی به واسطه ایجاد کسب‌وکارهای فناورانه به کارگیری شوند، گفت: حمایت از این روند با شکل‌گیری مراکز نوآوری دانشگاه‌ها، مراکز رشد، شتابدهنده‌ها دنبال میشود.
به گفته معاون علمی و فناوری رییس جمهور، برای حل مشکلات چالش‌های بنیادین استانی، شرکت‌هایی که بتوان با هزینه‌های معقول و مبتنی بر فناوری جدید به حل مشکلات استانی بپردازند، مورد حمایت قرار می‌گیرند و اگرچه عمده طرح‌های کلان ملی حمایت شده از سوی معاونت علمی مرز دانشی است، اما از پروژه های کلان ملی تجاری نیز حمایت میشود.
ستاری در ادامه تصریح کرد: در حوزه فناوری‌های نرم و هویت ساز و همچنین شرکت‌های فناور خدماتی، بازار فوق العاده‌ای وجود دارد که شکوفایی آن باید با گذار از سیطره اقتصاد نفتی، بازگشت به سنت‌ها و مزیت‌های سرزمینی که سال‌های سال ایران را به عنوان کشوری نوآور و کارآفرین مطرح می‌کرد، محقق شود.
رییس بنیاد علمی نخبگان عنوان کرد: پایگاه داده بسیار ارزشمندی از ظرفیت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، اساتید و استعدادهای برتر هر استان وجود دارد، به طوری که اکنون بالغ بر 5 هزار نفر در فهرست بنیاد ملی نخبگان قرار دارند که می‌توانند مسیر توسعه ظرفیت‌های این استان را فراهم کنند.
ستاری گفت: شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی، زیرساختی را برای اشتراک بیش از 8500 تجهیز آزمایشگاهی فراهم کرده است که ضمن جلوگیری از صرف هزینه‌های تکراری خرید تجهیزات آزمایشگاهی، دسترسی بهتر محققان، پژوهشگران و نخبگان به این تجهیزات را تسهیل می‌کند.
بر اساس اعلام روابط عمومی معاونت علمی، در ادامه این نشست، مسوولان استانی سیستان و بلوچستان، به بیان چالش‌ها، دستاوردها و پیشرفت‌های استان در حوزه‌های فناوری، بهداشت و محیط زیست پرداختند.